Olimpos OSGB
One Comment Ağustos 1, 2025

Şah Şeyhmus Ektirici Yazdı: Yüksek Sıcaklarda Çalışma Ortamı: Riskler ve Alınması Gereken Önlemler
İklim değişikliğinin etkileri, sanayileşme ve üretim faaliyetlerinin yapısı gereği bir çok çalışan aşırı sıcaklıkların artmasıyla birlikte, yüksek sıcaklık koşullarında çalışmak zorundadır.

Özellikle açık alanlarda veya yeterli havalandırma olmayan kapalı mekânlarda özellikle dökümhaneler, cam üretimi, fırınlar, tarım, inşaat ve madencilik gibi sektörlerde yüksek sıcaklıklar ciddi bir risk oluşturmaktadır. Yüksek sıcaklıklara maruz kalmak, çalışanların fiziksel ve mental sağlığını olumsuz etkileyebilir, verimliliği düşürebilir, iş kazalarına ve hayati tehlike yaratabilir.

iSG Haber köşe yazarlarından Şah Şeyhmus Ektirici tarafından kapsamlı bir “Yüksek Sıcaklarda Çalışma Ortamı: Riskler ve Alınması Gereken Önlemler” listesi hazırlandı.

Yüksek sıcaklığın çalışanlar üzerindeki etkileri

Yüksek sıcaklık ortamlarında çalışan bireyler fizyolojik olarak önemli stres altına girer. Aşağıdaki etkiler sıklıkla gözlenir:
Yüksek sıcaklığın 40°C’nin üstüne çıkması durumunda görülebilir.
• Dehidrasyon (sıvı kaybı)
• Isı bitkinliği ve ısı çarpması
• Konsantrasyon kaybı ve hata yapma riski
• Kas krampları, bayılma, baş dönmesi
• Kalp ve damar sistemine ek yük

Bu etkiler özellikle ağır iş yapanlar, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve açık alanda çalışanlar için daha belirgindir.


Risk değerlendirmesi
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işveren, çalışanları etkileyebilecek her türlü riski değerlendirmek ve önlem almakla yükümlüdür. Bu kapsamda yüksek sıcaklık için de özel bir değerlendirme yapılmalıdır.

Risk değerlendirmesi şu başlıklarda ele alınmalıdır:
• Ortam sıcaklığı ve nem düzeyi
• Metabolik yük (yapılan işin ağırlığı)
• Hava akımı, radyan ısı ve güneş ışını maruziyeti
• Kişisel özellikler (yaş, sağlık durumu vb.)
• KKD kullanımı gerekliliği (bazı KKD’ler ısı stresini artırabilir)

Alınması gereken önlemler
1. Mühendislik Önlemleri
• Ortamda havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin kurulması
• Isı yayan makinelerin yalıtılması veya kapatılması
• Radyan ısıyı yansıtan bariyerlerin yerleştirilmesi
• Gölgelik ve su buharı püskürtme sistemleri kullanılması

2. Organizasyonel Önlemler
• Çalışma sürelerinin kısaltılması ve dönüşümlü vardiya sistemi
• En sıcak saatlerde çalışmanın sınırlandırılması (özellikle açık alanlarda)
• Sık molalar verilmesi ve molaların serin alanlarda geçirilmesi
• Erken uyarı sistemleri (ısı indeksi takibi gibi) ile aşırı sıcakların izlenmesi

3. Kişisel Önlemler ve Eğitim
• Çalışanlara ısı stresinin belirtileri ve ilk yardım konusunda eğitim verilmesi
• Yeterli su ve elektrolit takviyesinin sağlanması
• Gerekirse hafif, teri emen, açık renkli giysiler temin edilmesi
• KKD’lerin ısıya dayanıklı ve ergonomik olmasına dikkat edilmesi

4. Acil durum prosedürleri oluşturulmalı ve herkesin bu prosedürleri bilmesi sağlanmalıdır.

İlk yardım ve acil durum müdahalesi

Yüksek sıcaklık kaynaklı rahatsızlıklarda ilk yardım hayati önem taşır. Aşağıdaki durumlar gözlemlendiğinde hemen müdahale edilmelidir:
• Aşırı terleme, baş dönmesi, mide bulantısı, bilinç bulanıklığı
• Ciltte kuruluk ve kızarıklık
• Hızlı nabız, kas krampları

İlk yardım adımları:
1. Kişiyi serin bir ortama alın.
2. Bol sıvı verin (bilinci açıksa).
3. Soğuk kompres uygulayın.
4. Durum ağırsa 112’yi arayarak tıbbi yardım alın.


Mevzuat ve Standartlar
• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
• İşyeri Bina ve Eklentileri Hakkında Yönetmelik
• İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarları Hakkında Yönetmelik
• TS EN ISO 7243: Isıl çevrenin fizyolojik etkileri – Isıl stresin değerlendirilmesi için WBGT indeksi

Sonuç
Yüksek sıcaklıklarda çalışma ortamları, çalışanların sağlığı ve iş verimliliği açısından ciddi riskler taşımaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği politikaları, sıcak hava koşullarına uygun şekilde güncellenmeli ve uygulanmalıdır

Yüksek sıcaklıkla çalışmak, sadece konfor değil, yaşam kalitesi ve güvenliği açısından da büyük bir sorundur. İşverenler, çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak için ortam, organizasyon ve kişisel düzeyde bütünsel bir yaklaşım benimsemelidir. Unutulmamalıdır ki yüksek sıcaklık bir üretim şartı değil, kontrol edilmesi gereken bir risktir.